HUKUKİ YAYINLAR

İngiltere Üst Mahkemesi’nin ‘’Uber’’ Hakkında Vermiş Olduğu Kararının Mahiyeti

Bilindiği üzere, UBER akıllı telefon uygulamaları üzerinden tüketicilere taksi hizmeti veren bir kuruluştur. Her ne kadar ülkemizde faaliyetlerine ara verilmiş ise de, yasal düzenlemeler doğrultusunda yakın bir zamanda tekrardan faaliyete geçeceği beklenmektedir.

                Genel mahiyette ‘’UBER’’in çalışma prensibi ise özetle, sisteme üye olan sürücülerin kendi araçları ile UBER’in belirlediği şartlar altında tüketicilere taksi hizmeti sunmasıdır. Tam da bu nokta da İngiltere Üst Mahkemesi   Uber şirketi ile Uber çalışanları arasındaki hukuki statünün mahiyetini etkileyecek nitelikte bir karar vermiştir. Özellikle uyuşmazlık konusu olan husus Uber ile Uber şoförleri arasındaki statünün ‘çalışan mı’ yoksa ‘’serbest meslek mensubu mu ‘’ olduğu noktasındadır. Tarafların uyuşmazlık konusuna yönelik iddiaları ise şu şekildedir;

                UBER şirketi, taraflar arasında bir hizmet sözleşmesinin olduğunu, bu hizmetin bağımsız bir şirket üzerinden verildiği, ‘’Uber’’in görevinin bir iş sağlayıcı olduğu ve bundan dolayıdır ki Uber sürücülerinin serbest meslek çalışanı oldukları iddia edilmiştir.

                Davacı Uber Şoförleri ise belirli gelir, tatil ve sigorta konularına yönelik bir çalışmanın olması gerektiğini, çünkü verilen hizmette UBER’in menfaatinin daha yüksek olduğunu ifade etmişlerdir.

                 İngiltere Üst Mahkemesi’nin önüne gelen uyuşmazlık neticesinde vermiş olduğu kararda ise özetle;

                Uber şoförü olmak için online sisteme dahil olunması gerektiği,  sistem içerisinde sürücülerin belirli şartları sağlaması gerektiği, yolcuların şikayetçi olması durumunda ücretin yolcuya iade dahi edildiğini, yolculuğa yönelik ücretin Uber tarafından belirlendiğini, Uber ile yapılan sözleşmeyle ilgili olarak Uber şoförlerinin bir etkisinin olmadığını, sistemin doğrudan Uber tarafından yönlendirildiğini ve gözetlendiğini, örneğin çok iş reddeden şoföre UBER tarafından cezai yaptırım uygulandığını, yolcu değerlendirmelerin olduğunu, tüketicilerin, sürücüler hakkında düşük değerlendirme yapması halinde sürücüler nezdinde iyileştirme olmazsa iş ilişkisinin sonlandırıldığını, bu hususların bir bütün olarak değerlendirildiğinde şoförlerin Uber’e bağımlı bir pozisyonda olduğu bundan dolayıdır ki UBER ŞOFÖRLERİNİN ÇALIŞAN OLARAK KABUL EDİLMELERİ GEREKTİĞİ KARAR ALTINA ALINMIŞTIR. İngiltere Üst Mahkemesi’nce verilen bu karardan sonra, UBER nezdinde, Uber sürücüleri hakkında özellikle minimum gelir, tatil günlerinde ödemeler, sigorta hakları gibi birçok konuya ilişkin düzenleme yapılması gerekecektir.

                 İngiltere Üst Mahkemesi’nce verilen UBER kararı ile, hem İngiltere de hem de Dünya da Digital platformları farklı açılardan etkileyeceği, Digital platformlara dahil olan kişiler açısından emsal teşkil edeceği ve ilerleyen dönemlerde bu kişilere belirli hakların sağlanması gerekecektir. Özellikle UBER gibi Digital platformlara dahil olan gerçek kişilerin çalışan sıfatına haiz olmasıyla, şirketlerin finansal ve vergisel açıdan olumsuz yönde etkileneceği de tartışmasızdır. İngiltere Üst Mahkemesi’nce verilen emsal karar doğrultusunda, UBER’in ülkemizde tekrardan faaliyete geçmesiyle benzer uyuşmazlıkların gündeme gelmesi de muhtemel olacaktır.

https://www.bbc.com/news/business-56123668

https://www.supremecourt.uk/cases/docs/uksc-2019-0029-judgment.pdf